Uitgifte jubileumboek
In 1646 vestigde de Jezuïetenpater Petrus Codde zich definitief in een tot kerkje en pastorie omgebouwde oude bierbrouwerij aan de Ballumerweg in Nes. Dit was het begin van de (missie) statie St. Clemens. Tot nu toe hebben 48 pastoors gewerkt aan de opbouw van de r.k. geloofsgemeenschap op het eiland. Naast deze vaste parochiepriesters zijn er enkele assistenten (of kapelaans) geweest en vooral vanaf 1960 een tiental ‘vakantiepriesters’ die hier hebben waargenomen tijdens vakanties van de vaste pastoor of tijdens het pastorloze tijdperk. Gezamenlijk met de vele niet te tellen vrijwilligers is een mooie parochie-gemeenschap opgebouwd.
In 1853, bij het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie, werd de statie op Ameland een parochie, genoemd naar de H. Clemens. De parochie St. Clemens is per 1 januari 2020 toegetreden tot de fusieparochie Pax Christi, bestaande uit de voormalige parochies H. Martinus en H.H. Bonifatius en Gezellen te Dokkum, de H. Martinus te Burgum en de statie St. Egbert op Schiermonnikoog. Binnen deze fusieparochie heeft Ameland een eigen status gekregen en werd de parochie omgevormd tot rectoraat St. Clemens. Het rectoraat is binnen het grondgebied van de parochie Pax Christi dus een zelfstandig ‘staatje’ met een eigen priester/rector en een eigen kerkbestuur dat zorgt voor de gebouwen, het kerkhof, de financiën en de administratie.
Dat ‘eigene’ is de Amelanders niet vreemd. Immers vanaf het ontstaan van Ameland, de tijd van de Hoofdelingen en Heeren van Ameland (Jelmera/Camminga) had Ameland een eigen vissersvloot en walvisvaart en is het eiland altijd onafhankelijk en neutraal gebleven. Vanaf 1704 onder de Prinses van Nassau en haar opvolgers was het een zelfstandig ministaatje.
In 1798 werd Ameland een gemeente van het gewest Friesland en viel het onder het Koninkrijk der Nederlanden. De bevolking was arm en pas in de 20e eeuw kwam er grote verandering door o.a. het toerisme. De werkers in de wijngaard des Heren bouwden achtereenvolgens drie kerken en drie pastorieën en lieten twee begraafplaatsen aanleggen. Vanuit de kerk stichtte men een eigen lagere school, genoemd naar de grote Amelander zoon Jan de Jong en een kleuterschool. Beide zijn 1980 samengesmolten tot de basisschool.
In 2021, dit jaar dus, bestaat de r.k. geloofsgemeenschap op Ameland 375 jaar. Een goede reden om dit jubileum te vieren met o.a. een mooie liturgische viering en de uitgave van een gedenkboek. Deze plechtige Pontificale Hoogmis wordt gehouden op zondag 21 november a.s. in de St. Clemenskerk. Op deze datum is tevens het feest van Christus Koning. De aanvang is 10.00 uur en onze bisschop Mgr. C. van den Hout is de hoofdcelebrant. Concelebranten zijn o.a. pastoor Paul Verheijen van Dokkum, pater Louis Mulder, augustijn en pastoor-rector Henk Nota. Muzikale medewerking wordt verleend door het St. Clemenskoor onder leiding van dirigent Sip Boelens en organist Ard Lukassen. Mogelijk zijn er enkele verrassingen op muzikaal gebied.
Gedenkboek ‘375 jaar St. Clemens Ameland, 1646-2021’
De inhoud van dit door pastor Henk Nota geschreven gedenkboek bestaat uit drie delen en bevat 23 hoofdstukken. Het boek bevat 354 bladzijden en meer dan 250 foto’s. In deel 1 bestaan de eerste 3 hoofdstukken uit de memoriaalboeken van de parochie. Daarin letterlijke aantekeningen van de pastoors te beginnen bij pastoor Scholten, die voorafgaand aan zijn ‘dagboek’ de kerstening (bekering van niet-christelijke volkeren) van Ameland beschrijft, vele nieuwsgierige geschiedenisfeiten zocht en beschreef en de ontwikkeling van de statie op het eiland. Naast schriftelijke bronnen maakt pastoor Scholten ook gebruik van mondelinge overlevering. Na deze kronieken van de pastoors is in deel 2 een hoofdstuk gewijd aan de abdij Foswert op Ameland en dan volgen negen beschrijvingen van leven en werk van de priesters en pastoors die vanaf 1646 tot heden in de statie en parochie hun verblijf hebben gehad. De pastoors Pennaert, Artz, Westers en Kaalberg hebben met hun belevenissen een onuitwisbaar spoor achtergelaten. Dat geldt ook voor pastoor Scholten zelf en Kardinaal De Jong die beiden een apart hoofdstuk hebben gekregen.
In deel 3 komen in tien hoofdstukken allemaal onderwerpen aan de orde die nauw verbonden zijn met de parochie St. Clemens: de op Ameland geboren priesters, broeders, fraters en zusters, het werk en verblijf van de zusters Dominicanessen van Neerbosch, een beschrijving van de vele broederschappen en verenigingen, het armbestuur, over de klokken, het orgel en de koren, de Kardinaal De Jongschool, de omgekomen zeelieden van de parochie en de Duitse kindervakantiekampen.
Het boek wordt aan het eind van de plechtige viering van 21 november a.s. gepresenteerd en is daarna verkrijgbaar in ‘de Toel’. Het boek kost 30,- euro maar is dit bedrag dubbel en dwars waard want het is tevens een bewaar- en naslagwerk wat jarenlang actueel blijft. Na het weekend van 21 november is het ook in de boekhandels verkrijgbaar. Eventueel te bestellen per e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
