Marjan Veenendaal van Staatsbosbeheer Ameland kon op vrijdag 3 september eindelijk het glas heffen vlakbij de Eendenkooi van Woldringh. Ze deed dat namens de dieren en planten. Maar ook de fietsende Amelanders en toeristen, de paardenliefhebbers of ze nu komen van het eiland of van de vaste wal delen in die vreugde nu èn het fietspad en de men- en ruiterroute is gerealiseerd.

In de periode van september 2020 tot januari 2021 is er met zwaar materieel gewerkt in dit gebied van het Hagedoornveld en de Zwanewaterduinen tussen Nes en Ballum. Er is ruimte voor natuur gemaakt, een enorme hoeveelheid Amerikaanse vogelkers en riet verwijderd, er zijn duintoppen geplagd en kerven gemaakt, waar je inmiddels stuifduinen ziet ontstaan. Eigenlijk had de opening al in april kunnen plaatsvinden, maar de coronamaatregelen van toen lieten het niet toe. Nu lukte dit echter wel en Staatsbosbeheer greep samen met de Gemeente en de Provinsje Fryslân de kans aan met deze opening het vernieuwde gebied alsnog de aandacht te geven, die het verdient. En het was spectaculair: de Amelander menners verrichtten de opening letterlijk zelf met Friese paarden en KWPN-ers.

Burgemeester Leo Pieter Stoel, gedeputeerde Douwe Hoogland en Marjan Veenendaal van S.B.B. stapten bij Annet Boelens en Gunda Brunotte in de recreatiewagen voor de rit over het men- en ruiterpad.

Burgemeester Stoel was even daarvoor in zijn woord voorafgaand aan de opening terug gekomen op de communicatie vooraf. De zorgvuldige voorbereiding van Staatsbosbeheer, de Provinsje en de landschapsarchitecten van Bureau Le Far West, de regelmatige contacten met groeperingen uit de Amelander samenleving, de reis naar het buureiland Terschelling om de ideeën gerealiseerd te zien en hoe naar aanleiding daarvan langzaam het plan gegroeid was naar de uitvoering, die vandaag gepresenteerd werd. ‘Misschien moeten we wel vaker op deze manier communiceren. Er was op het Gemeentehuis even paniek over een haakse hoek, die men op de tekeningen meende op te merken in één van de paden, maar dat bleek ‘fake news’. Al met al denk ik dat hier een parel voor de natuur is ontstaan’, aldus de burgemeester, die daarna het woord gaf aan gedeputeerde Hoogland.

Stikstofreductie

Gedeputeerde Douwe Hoogland wees op het belang, dat de Provinsje Fryslân hecht aan het goed in stand houden van de Waddeneilanden. De werkzaamheden aan het Hagedoornveld en de Zwanewaterduinen als plaggen, het maken van stuifkuilen en begrazen zijn maatregelen, die passen in de door de Provinsje beschreven Natura 2000 PAS-maatregelen, zodat de oorspronkelijke duinnatuur weer plaats krijgt. (PAS: Programmatische Aanpak Stikstof.) Hij noemde ook het verplaatste, betonnen fietspad, wat opvalt door de goede berijdbaarheid en de breedte. Weliswaar moesten de eilanders daarvoor de geliefde schelpenpaden opgeven, maar de veel beter te berijden fietspaden en de ruimte die de brede paden bieden, vergoeden veel zo niet alles. De brede fietsen of fietskarren van jonge ouders en rolstoel- en driewielfietsen van mensen met een handicap vinden hier gemakkelijk hun plek. ‘Geniet ervan’, adviseerde de heer Hoogland, om na de speech van Marjan Veenendaal met de rit over het men- en ruiterpad het gebied te openen.

Spectaculaire rit met de paarden en een prachtig gezicht op de stuivende duinen.

Vijf tweespannen met Amelander menners zorgden voor een opening in stijl! Bovendien ging een heel oude wens van de Amelander paardenbezitters hiermee in vervulling: een verbinding van de paarden- en menroutes ‘Om Oost’ met die ‘Om West’. Gabriël Vriens (Provinsje Fryslân) en Annelies van der Goot (Staatsbosbeheer) genoten van het uitzicht op de strandduinen met hier en daar de blonde overstuivende duinen. Zo goed en zo kwaad als het ging in de hobbelende wagen bespraken ze hoe het aanbrengen van de kerven tot stand gekomen is met de meerijdende journalisten. In het verleden is er, toen de RWE NUON kolencentrale in de Eemshaven werd aangelegd, een aantal compenserende beheersmaatregelen uitgevoerd op Ameland en Schiermonnikoog. Op Ameland waren dat de kerven op het Oerd, waardoor er meer kalkrijk zand naar binnen komt, de paraboolduin bij de Zwanewaterduinen is weer open gemaakt, zodat de oude stuifkuil weer ging stuiven en was er het plaggen van de Jan Roepeheide en Roosduunen. In een later stadium zijn de Oerderduinen rond paal 21 nog geplagd. Met het restant van dit geld is nu het Hagedoornveld opener, beleefbaarder geworden. Op de terugweg kwam de geschiedenis van het gebied ter sprake, de gevaarlijke Slenk en hoe men in de late jaren van de 19e eeuw met paarden en môchborden de Slenk had weten af te sluiten.

Zou in deze natte zomer van 2021 het schelpenfietspad op de oude plek niet weer onder water hebben gestaan?

De zoetwaterbel, die ligt onder Ameland, komt in het lage deel van het Hagedoornveld aan de oppervlakte. Dat biedt prachtige kansen voor planten als orchideeën en parnassia, die houden van natte voeten in dit moerasachtige gebied. Het bleek echter dat in erg natte zomers het fietspad, eigendom van de Gemeente, dat ten noorden van het Hagedoornveld lag, liep in het gebied waar de zoetwaterbel aan de oppervlakte komt en het oude fietspad blank zette. De verplaatsing en aanleg van het nieuwe, hoger gelegen en brede fietspad kwam mooi op tijd!

Wat valt er nog te wensen voor de mensen van Staatsbosbeheer Ameland?

Marjan Veenendaal: ‘Er liggen nog niet uitgevoerde klussen. Zo hebben we niet alle afrasteringen kunnen plaatsen, omdat het gebied eenvoudigweg te nat was. Afgelopen week zijn vijftien landgeiten aangekomen. Die gaan in het gebied, waar heel veel Amerikaanse vogelkers is opgeruimd ervoor zorgen dat de nieuwe, jonge scheuten van de vogelkers onmiddellijk weer wordt weg gehapt, zodat de invasie van vogelkers niet weer kan ontstaan. Ik wil nog meer aandacht vragen voor het gebied. Ik zou willen, dat fietsers die het fietspad kiezen zo’n tien keer stilstaan om het gebied te bewonderen. Hoe we dat gaan bereiken, daar gaan we ons over buigen. En dan willen we aandacht blijven besteden aan de nu gemaakte kerven in de duinen. Die stuivende duinen, die je nu ziet ontstaan en die zoveel kansen bieden aan pioniersplanten willen we in stand houden. We hebben geleerd van de ervaringen die zijn opgedaan bij de kerven bij It Fryske Gea op het Oerd, hoewel ik me realiseer dat de natuur ons vast weer zal verrassen’.