Amelander schapen op de groene dijk. Een karakteristiek beeld van het eiland. Schaapjes in de weilanden, lammertijd, het vertrouwde geluid van blatende lammetjes. En dan het moment dat de schapen geschoren worden. Amelander wol. De specifieke geur en goed om door je handen te laten gaan. De wol is vet, een natuurproduct. Daar kan geen handcrème tegenop. De wol is van hele goede kwaliteit en laat zien dat de manier waarop schapen gehouden worden en de wol geproduceerd wordt helemaal voldoen aan de eisen van deze tijd. Nu wordt de wol in een busje door Yvonne Spoelstra en Diana Edes voor de verwerking naar Duitsland gebracht. Yvonne en Diana zijn zonder enige twijfel specialisten op het gebied van de Amelander wol. Sinds oktober 2019 is de Amelander wol gecertificeerd Amelands Produkt. Aan de tafel van William Beijaard, directeur van de STAM, ontstond het idee hoe mooi het zou zijn de Amelander wol op het eiland te kunnen verwerken. In Roden staat een machine te koop waarmee het kan gebeuren.

Een prachtig ambitieus plan

William Beijaard was na zijn studie, bouwkunde en technische bedrijfskunde, dertien jaar werkzaam op het vaste land. Eerst bij een bedrijf in Heerenveen en daarna tien jaar bij Philips in diverse functies als productiemanager en de laatste drie jaar als internationaal projectleider. Het implementeren van nieuwe machines was één van zijn taken. Het is juist deze werkervaring die hem nieuwsgierig maakt naar de mogelijkheden van een wolverwerkingsmachine op Ameland en waardoor hij grote kansen ziet om dit project te kunnen verwezenlijken.

Het plan valt in goede aarde. Voor het project met de Amelander wol heeft het Mienskipfûns 75.000 euro beschikbaar gesteld. De Stichting Amelander Musea heeft de gemeente Ameland gevraagd om een bedrag van 15.000 euro en ook het Waddenfonds (BLI) voor de maximale bijdrage van 50.000 euro. ‘Omdat het prachtig bijdraagt aan een Amelands product, een stukje circulariteit en de afvalstromen en dergelijke ook verminderd worden.’

De enige wolverwerkingsmachine in Nederland

Er is natuurlijk geen mooiere plek te bedenken voor deze wolmachine dan het Landbouw- en Juttersmuseum in Buren. ‘Ons idee is om in het Juttersmuseum een soort middenplein te creëren, dat het een soort toeristische bezienswaardigheid wordt’, zegt Beijaard. ‘Bezoekers kunnen zo het hele proces doorlopen. Daarvoor zal het museum een grondige metamorfose ondergaan. Er komt een winkeltje waar de wol kan worden gekocht, maar levert daarnaast ook andere inkomsten op. Je kunt er eindproducten van maken. Te denken valt aan een samenwerking met het weefcollectief Fryslân. Een samenwerking en vriendschapsinitiatief van wevers in Friesland.
Ook hier op Ameland zijn er veel creatieve mensen met grote vaardigheden om van de Amelander wol prachtige dingen te maken. Ik roep hierbij vrijwilligers op om, als het zover is, ons te helpen het eindproduct van Amelander wol te tonen aan de bezoekers van het museum in Buren. Zoals echte Amelander truien van schapenwol en andere wolcreaties. Afhankelijk van de afzet is er ook een plan voor een webshop. Zodat we breder ons aanbod kunnen profileren. Het restmateriaal van de wolverwerking kan gebruikt worden in de bouw als isolatiemateriaal.’

Maatschappelijke duurzame educatie

Met Amelander wol aan de slag tijdens de dagbesteding in de Stelp. Dat zou zo maar kunnen. In de maanden juli en augustus verzorgden Yvonne Spoelstra en Diana Edes in het museum Swartwoude in Buren, workshops Vilten en Breien voor kinderen van vier tot en met twaalf jaar. Deze workshops werden door gasten en Amelanders druk bezocht en zullen in de toekomst worden uitgebreid.

Productielijn verwerking wol

De wolverwerkingsmachine uit Roden is drie jaar oud. Eigenlijk bestaat de productielijn uit meerdere onderdelen: Hamsterwiel (schoonmaken wol), Spoelen en wassen, Picker, Carder (kaarder), De-hair (op Ameland niet nodig), Lont machine (evenwijdig), Het spinnen/garen maken en twijnen, Steamer om draad te relaxeren en definitieve sterkte, bol/conen/strengen machine.
Voor de bediening van de machine zijn straks minimaal twee personen nodig. Dat is goed voor de werkgelegenheid op het eiland. Na toezegging van alle subsidies zal de machine hopelijk in september/oktober naar het eiland gehaald worden.

Aardigheidje

Als aardigheidje kan gemeld worden dat drie Nederlandse gemeenten meer schapen dan mensen tellen. Dat zijn het Noord-Hollandse Beemster en de eilanden Texel en … Ameland. Een bedankje gaat naar de Amelander schapenboeren die al 1.000 kilogram wol aan de kant hebben staan voor het museum in Buren.
Medio april 2022 is de opening gepland voor de enige echte wolmachine in Nederland. In Landbouw- en Juttersmuseum Swartwoude in Buren op Ameland.

Directeur van de STAM, William Beijaard, is op zoek naar een opslagplek voor de inventaris van het museum in Buren. Tijdens de grondige voorbereidingen voorafgaand aan de komst van de wolmachine moeten de spullen van het museum een korte tijd opgeslagen worden. Ook enthousiaste vrijwilligers die houden van breien, vilten en alles wat met wol te maken heeft kunnen zich aanmelden.

Stichting Amelander Musea, Molens en Vuurtoren
Strandweg 38
9163 GN Nes Ameland
Telefoon: 0519-542737
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.