Een gevaarlijk mooi (én succesvol) boek van Jantina Scheltema

Samen met haar man Marco Mosterman bouwde ze een bestelbus om tot camper. Over hun ervaringen, de praktische zaken, en handigheidjes die ze opstaken, schreef Jantina Scheltema het boek ‘Bouw je eigen camper’. Dat deed ze deels vanachter haar bureau in het centrum van Nes, deels vanuit diezelfde camper tijdens een soloreis door IJsland. ‘Ik wilde ontdekken hoe je een boek schrijft en of ik dat ook kon. Ik dacht: als ik er tien verkoop dan is dat mooi voor de moeite.’ Maar de teller stopte niet bij tien. Ook niet bij honderd trouwens. En de grens van duizend? Allang gepasseerd. Hoe kom je tot een succesvol boek (en hoe verbouw je in vredesnaam een camper)?

De recensies over ‘Bouw je eigen camper’ op verkoopsite bol.com liegen er niet om. Zo wordt het boek als ‘gevaarlijk mooi’ om-schreven, met ‘tips en tricks om-lijst door jaloersmakende beel-den’ en lezers hebben ‘heel wat uurtjes met Jantina haar boek in de hand doorgebracht, want zon-der een goed voorbeeld waren wij er zeker nooit aan begonnen’.

‘Het is een uit de hand gelopen hobby’, constateert fotograaf (én schrijver) Jantina Scheltema, ‘Wat in mijn geval bij bijna alles eigen-lijk zo is.’ Een hobby die ontstaat uit een enorme reislust en de wens om met een eigen camper op pad te gaan. Maar de zoektocht naar een geschikte camper loopt elke keer op niets uit, zo is ook in het boek te lezen.

Jantina: ‘We zochten een camper die in Duitsland zonder proble-men met 130 km per uur over de snelweg gaat en we wilden er in kunnen staan zodat je niet lig-gend op het bed je spijkerbroek aan hoeft te trekken. Een andere vereiste was comfort. Dus goed geïsoleerd en een lekker bed waar je ’s ochtends in wakker wordt en denkt: ik blijf nog even liggen’. De laatste camper die ze tijdens het zoeken aantreffen, is een zelfgebouwd exemplaar. Hij lijkt perfect, maar dat vinden meer geïnteresseerden. De bus wordt vlak voor de neus van Jan-tina en Marco weggekaapt. Toch brengt het een volgend balletje aan het rollen. Jantina: ‘Dat zelf inbouwen kunnen wij ook wel’, zei Marco. ‘Ik was gelijk enthou-siast, al wist ik dat we het vooral van hem moesten hebben, want Marco is echt heel handig.’

Kilometervreter

Het stel koopt een bestelbus en begint aan het eerste camper-avontuur: de grote verbouwing. Jantina: ‘We zijn in juni begonnen en in september gingen we voor het eerst op pad. Hij was toen nog niet helemaal af, maar we konden er al wel in slapen’. Die eerste reis gaat naar Appelscha, daarna klimt de kilometerstand rap omhoog. Binnen Nederland wordt elk hoekje afgestruind en ook buiten de landsgrenzen heeft de camper inmiddels de nodige wegen afge-reden. ‘In landen als Noorwegen en Schotland mag je wild kampe-ren. Je wordt dan ergens bovenop een berg wakker, moederziel alleen. Ik vind dat heerlijk! En Duitsland is gemakkelijk, want mooi dichtbij. Handig voor als je wat minder tijd hebt.’

Het reizen met de camper om-schrijft Jantina als tweeledig: ‘Je hebt je eigen hotelkamer op wie-len, met het mooiste uitzicht van het duurste hotel dat je kunt vin-den, maar dan voor bijna niets. Tegelijkertijd is het echt je eigen huis met je eigen spulletjes waar je je prettig bij voelt. En je hoeft niet eerst door je hele koffer of backpack te struinen om iets te vinden. Het geeft je een enorm gevoel van vrijheid. Je kunt alle kanten op en je hebt altijd je bed bij je. Als Amelander zit je daar-door ook niet meer aan de laatste boot vast’.

Overal waar ze staan komen men-sen nieuwsgierig naar de camper kijken. ‘We kregen heel veel vragen over de verbouwing. Men-sen wilden mijn e-mailadres zodat ze ons tijdens hun eigen bouw-project ook nog vragen konden stellen.’ Langzaamaan begint de mailbox vol te lopen en besluit Jantina antwoorden op de meest gestelde vragen op haar website te publiceren. ‘Dat werd groter en groter en dan loopt het uit de hand.’

Waar begin je?

Zo ontstaat stilletjesaan het idee voor een boek. Niet dat ze gelijk aan een bestseller zit te denken, maar gewoon, omdat ze het leuk vindt om er een te maken. Het wordt dan ook geen technisch boutje, moertje, snoertje verhaal, maar prettig leesbare teksten met mooie foto’s en handige tips. Waar begin je? Waarom wil je een bus en wat wil je er precies mee? ‘Zo kom je van het een in het ander en daar heb ik een logisch verhaal van geprobeerd te maken. Dat heeft, van idee tot boek, zeker een jaar geduurd.’

Als de camper helemaal af is en het boek voor een groot deel nog in de pen zit, volgt een reis van zeven weken door IJsland. Het grootste deel van die reis legt Jantina alleen af; vijf van de zeven weken struint ze zelf met de cam-per door het ruige landschap. ‘Dat was wel echt het grootste avon-tuur. Alleen in dat busje Duitsland en Denemarken door. Daar in je eentje de boot oprijden. Die moest vervolgens door metersho-ge golven, dus rolde ik heen en weer in mijn bed. Ik vond het prachtig.’ Op IJsland aangekomen gaat het avontuur weer verder: ‘Bij het eerste dorpje reed ik een helling op en zat ik gelijk vast in de sneeuw. Dan sta je daar met allemaal dorpsbewoners om je heen. Je voelt je allemachtig on-handig, maar er is altijd wel ie-mand die je helpt.’

Schietgebedjes

En soms is het simpelweg een kwestie van met samengeknepen billen hopen op het beste. ‘Ik ben één keer echt bang geweest. Toen stond ik bovenaan een duin en het pad naar beneden ging recht op de haven af. Het had vreselijk gesneeuwd, maar het liep tegen het einde van de reis dus ik moest echt door. De bus gleed aan alle kanten naar beneden en ik zag de haven steeds dichterbij komen. Ik dacht dat ik het niet ging redden en zo de plomp in zou gaan. Ik zat af en toe echt even met dichtge-knepen ogen schietgebedjes te doen. Ik weet niet hoe, maar ik heb de bus naar de zijkant van de straat laten glibberen en daar ben ik de rest van de dag blijven staan. Ik durfde pas verder toen de weg weer begaanbaar was geworden.’

In andere gevallen komt social media zeer goed van pas. Bijvoor-beeld als je even niet meer weet hoe de sneeuwkettingen aange-bracht moeten worden of wan-neer je wilt uitvogelen hoe je sokken breit. YouTube erbij en aan de slag. ‘Het klinkt heel suf, maar sokken breien heb ik op IJsland geleerd. Het is het meest knullige ooit, maar ik leer mezelf graag dingen aan. Ik doe heel bewust nieuwe dingen. Thuis heb ik heel snel het gevoel dat ik ergens aan móét werken en me-zelf verder móét ontwikkelen. Niks doen mag eigenlijk niet. Op reis is je mindset anders, dus dan ga je gewoon zitten. Het geeft je ruimte om je te bezinnen. Te bedenken waar je eigenlijk mee bezig bent en of dat wat je doet je nog gelukkig maakt. Of je gaat sokken breien. Nu ik weet hoe dat moet, is het trouwens ook weer klaar.’

Je bent nooit alleen

Vind je het niet harstikke eng, alleen op pad? Wat als er iets ge-beurt onderweg? Het zijn vragen die regelmatig voorbijkomen. Jantina: ‘Ik denk dat veel mensen zich laten belemmeren door de vraag of ze het wel kunnen of durven, maar dat weet je pas als je het probeert. Lukt het niet, dan ga je gewoon weer naar huis. Trouwens, je bent nooit helemaal alleen. Je komt altijd wel mensen tegen die enthousiast zijn en een praatje willen maken of die din-gen samen willen doen. Soms heb je er geen zin in en hou je het kort en een andere keer klikt het en heb je een langer gesprek. Zo kwam ik op IJsland in een heel klein buurtsupertje terecht. Ik deed mijn boodschappen en vroeg aan de vrouw daar of ik nog even naar het toilet mocht. Dat was prima. Toen ik afrekende vroeg ze of ik een kopje koffie wilde drin-ken. Het was echt heel leuk.’

Terwijl Jantina het land door-kruist langs gletsjers en geisers, gaat het werk voor een deel ook gewoon door. Fotograferen, het beantwoorden van e-mails en natuurlijk het schrijven van ‘Bouw je eigen Camper’. ‘Het is niet zo dat ik in IJsland zeven weken vakantie heb gehad. Ik moest soms ook echt ergens zoe-ken naar internet zodat ik kon werken. Zo kan ik mijn geld ver-dienen terwijl ik niet thuis ben.’

Met het verrijden van de kilome-ters krijgt het boek steeds meer vorm. Jantina besluit het als E-book op haar website aan te bie-den: ‘Ik had het dan wel geschre-ven, maar ik wist natuurlijk niet of iemand het zou willen hebben. Wie koopt nu mijn boek? Dus beloofde ik Marco een etentje als ik tien boeken verkocht had. Ik dacht dat dat het wel zou zijn. En Marco had natuurlijk ook zijn deel bijgedragen. Ik wilde het maken, maar hij moest er wel in mee om de technische werkzaamheden goed te kunnen beschrijven’.

Doodeng

De mijlpaal van tien verkochte boeken wordt ergens als een stip aan de horizon gezet. Mocht het etentje er ooit van komen dan is dat leuk voor de moeite. Maar ‘Bouw je eigen camper’ staat nau-welijks online of de bestellingen stromen binnen. Jantina: ‘Het begon te verkopen en te verko-pen en te verkopen. We dachten echt: wat is hier loos?’ Geïnteres-seerden beginnen om een fysiek boek te vragen zodat ze het ge-makkelijker bij de hand kunnen houden. Jantina laat er vijftig drukken: ‘Meer durfde ik niet, ik vond het doodeng’. En ineens ligt daar dan een echt boek. Vijftig exemplaren worden vijfhonderd tot er geen dag meer voorbijgaat zonder een of meerdere bestel-lingen: ‘Er is net weer een pallet bezorgd met vijftien dozen. Ab-surd is het. En meer dan welkom in een jaar waarin de dertig brui-loften die ik zou fotograferen, gereduceerd werden tot drie. Aan de andere kant: zo kwam er ook ruimte om nieuwe projecten te verzinnen en te ontdekken dat je andere dingen misschien niet eens nodig hebt. Dat maakt je ook veerkrachtiger’.

Hetzelfde geldt voor het reizen: ‘Je leert heel veel over jezelf. Bijvoorbeeld dat je dingen ge-woon moet doen. Pak het maar aan, want je kunt meer dan je denkt. Lukt het niet, dan stop je. Dat is voor mijzelf een hele grote les geweest. Als ik nu ergens te-genaan hang, stap ik daar gemak-kelijker overheen. Ik wil het wel tegen iedereen roepen: je kunt het echt zelf! Jíj kunt ook op avon-tuur. Natuurlijk heb je in het geval van reizen vrije tijd nodig en wat geld, maar als je iets wilt kun je het echt regelen voor jezelf. Als je er blij van wordt, probeer het dan maar gewoon. Wat kan je gebeuren? Zet die eerste stap en kijk waar hij be-landt. En koop een camper, want dat is echt ultieme vrijheid!’