Het coronavirus beheerst de wereld: een van de kleinste levende wezens in de biodiversiteit van de aarde heeft de grootst mogelijke invloed op onze samenleving. De Waddeneilanden zijn oases van rust en toeristen komen mondjesmaat aan voor zover de anderhalve meter samenleving dit verdraagt. Op plekken waar het normaal al rustig is in de natuur van Ameland, is er nu bijna niemand meer en gaat de natuur vooral zijn eigen gang. Er bloeit her en der nieuw leven op.

Ganzen en grote grazers

De grote grazers van de Amelan-der veehouders zijn weer inge-schaard op de velden en weiden waar de ganzen het alleenrecht leken te hebben. Na de zachte en regenrijke winter kwam een droog voorjaar met veel nacht-vorsten. Groeizaam was het daar-om allerminst en de ganzen lieten op hun favoriete stukken weinig eetbaars achter. Doch eind mei keren de kansen, de poolcirkel-broeders vertrekken al ras. En voordat de wintergasten ver-trokken zijn, komen de zomergas-ten al aan, lepelaars en grutto’s voegen zich tussen de Rot-, Rood-hals- & Brandganzen. Het is een drukte vanjewelste in de Amelan-der natuur. Ruim honderd vogel-soorten zoeken op het nog rustige Ameland een plek om hun kroost uit te broeden.

De Pauwoogpijlstaart

De hele natuur leeft op, kruiden en bomen bloeien en worden groen. De wilgen rond de duinval-lei-plassen krijgen groene blaad-jes en voorzien veel vlindersoor-ten van voedsel. Zo zijn bijvoor-beeld de grote rupsen van de prachtige Pauwoogpijlstaart gek op wilgenblaadjes en die zijn er genoeg! De eerste enorme exem-plaren van deze pijlstaartvlinder dienen zich al vroeg aan, ze vlie-gen van april tot diep in de zomer. Net als de Dagpauwoog hebben ze prachtige ogen op de vleugels, zoals we die ook op de vleugels van pauwveren tentoongespreid kunnen zien. Doch deze nacht-vlinder doet dat niet zoals de mannetjespauw om aantrekkelijk te zijn, maar juist om af te schrik-ken. Als deze pijlstaart schrikt, laat hij plotseling de pauwogen op zijn ondervleugels zien. Dit ver-oorzaakt een schrikeffect bij pre-datoren, hun natuurlijke vijanden. Mensen vinden dat juist mooi, en bewonderen deze handtamme nachtvlinder maar wat graag. De Pauwoogpijlstaart vliegt op West- en op Oost-Ameland tot op het Oerd aan toe, want de waardplan-ten voor deze soort: wilgen, popu-lieren en appelbomen zijn er overal wel te vinden.

De Brandplekmot

Naast deze grote pijlstaartvlinder van twaalf centimeter is er nieuws van een heel klein vlin-dertje op Ameland. De Brand-plekmot van negen millimeter heeft zich na een twee jaar ver-borgen bestaan weer laten zien. Dit zwarte microvlindertje dat op ’t Oerd van viooltjes leeft, is de laatste 40 jaar nog maar drie keer gesignaleerd. Het heeft op Ame-land zelfs zo lang in verborgen-heid geleefd dat deze zwarte vi-ooltjesmot als uitgestorven be-schouwd werd. In rivieroeverak-kers bij Malden bij Nijmegen werd de Brandplekmot in 1983 voor ’t laatst gezien, totdat deze op ’t Oerd herontdekt werd in 2016. De populatie bleek in eerste instantie echter zo klein en het vlindertje is zo klein en onopval-lend dat het soms jaren duurt voordat er weer een exemplaar opduikt. Dat gebeurde gelukkig in dit zonnige voorjaar weer, zelfs meerdere keren. En zowaar wer-den er meerdere nieuwe popula-ties ontdekt langs een groot deel van de zeereep van Ameland! Er blijken zelfs meer dan voldoende populaties om de soort in stand te houden. Dat is heel goed nieuws. Ameland herbergt voor de Wad-den en voor heel ons land dus goede habitatcondities uit de biodiversiteit voor een unieke vlindersoort in ons land.

Het Groentje

Aan de andere kant van Ameland leeft een vlinder in een heel andere leefomgeving en met een voor vlinders ongewone kleur: groen! Het Groentje leeft niet van viooltjes maar van bramen en heide. En dat is volop te vinden in de duinen, velden en bosranden bij Hollum en Ballum. Dit prachti-ge groene vlindertje doet het daar goed en is een vlinder uit de familie van de blauwtjes. Een uitzondering op de regel die groene kleur, zullen we maar zeggen. De prachtig groene kleur doet uitstekend zijn werk als schutkleur als de vlinder op de groene bladeren van de berk zit en daar zijn ze vaak te vinden. Maar als het op een bruin stuk hout gaat zitten, zoals op de foto werkt ’t even niet. Het Groentje komt veel voor op de Westelijke Waddeneilanden, op de hoge zandgronden van de Veluwe, Drenthe, Twente en Brabant en is bezig met een opmars. Op Oost-Ameland wordt het Groentje in de duinheiden verwacht, zeker als de populatie op West-Ameland zich verder gaat uitbreiden. Voor het Groentje is het belangrijk dat heidevelden niet te veel dicht-groeien met bos, waardoor hun leefomgeving verdwijnt. Dit is op Ameland door beweiding van heide niet het geval.

De Addertong

Een bijzonderheid in de wereld van de Amelander flora is de Ad-dertong. De naam alleen al spreekt tot de verbeelding. Ad-ders komen niet voor op Ameland, geen enkele soort slang. Dus als u goed wilt weten hoe de tong van een adder eruit ziet, hebben we dit aparte plantje om dat te zien. U hoeft daarvoor niet eindeloos door de natuur te gaan speuren om het te vinden, hier op de foto ziet u het in een uitvergrote foto van een exemplaar. Op deze standplaats in de duinen groeien ze tussen de blauwe Duinviooltjes, Walstro en Dikkopmos in, maar ook groeien ze in moerasgebied op West-, Midden- en Oost-Ameland. Daar hebben ze een minder gedrongen groeiwijze door de minder droge omstandig-heden. De Addertong is een spo-renplant en de Addertongfamilie behoort tot de varens. De Gelobde maanvaren behoort tot dezelfde varenfamilie en komt ook op Ameland voor. Hoe het dat varen-tje vergaat vertel ik u een andere keer, want er is nu nog ruimte voor één bijzondere soort uit de Amelander biodiversiteit.

Welhaast het mooiste plekje van Ameland, waar je in coronatijd op vijf en een halve kilometer af-stand van elkaar kunt lopen, is het puntje van De Hon. Precies daar vond ik eind april een keversoort tussen de schelpen van de zand-haak. Ongelooflijk eigenlijk dat er daar kevers kunnen overleven in herfst en winter: in kou, zand-storm en springvloed! En toch is het zo, dit beestje is er helemaal op gespecialiseerd om daar jaar na jaar te overleven en in de zomer een nieuwe generatie op te laten groeien. Over de Strandpriemke-ver heb ik het, zo’n vier millime-ter lang. Een van de sterkste soor-ten kevers in de biodiversiteit van Ameland is het en is de laatste tien jaar slechts acht keer waar-genomen langs de Nederlandse kust. Deze soort stond nog niet op de soortenlijst van Ameland en kan als soortnummer 534 worden toegevoegd.

Hoe gering dan ook, wie het klei-ne niet eert is het grote niet weerd, en blijf genieten van de schoonheid van de natuur voor zover de anderhalve meter samenleving dit toelaat. Het voor-jaar is de mooiste tijd van het jaar!