Aan het Kerkplein in de oude dorpskern van Nes staat een mooi oud pand, tussen de Hervormde Kerk en de Lichtboei in. Het is een karakteristiek pand met een bijzondere gevel die herkenbaar is voor de oude bouwstijl op het eiland. In het pand wonen al ongeveer vijf jaar Rudolf en Tia Westra en hun drie inmiddels jongvolwassen kinderen. Ze kwamen hier wonen vanuit Roden, waar ze altijd gewoond hebben, alhoewel Rudolf in Dokkum is geboren en kort daarna verhuisde naar Roden. Hun liefde voor het eiland begon tijdens de vakanties in de caravan op camping Duinoord en na een van die vakanties besloten ze om te kijken of er een mogelijkheid was om te verhuizen en permanent op het eiland te gaan wonen. Het pand aan het Kerkpleintje wat ze kochten was echt liefde op het eerste gezicht en het voelde gelijk goed. Er zit veel onderhoud in het pand maar de ligging, geschiedenis, de reuring en levendigheid in het dorp en het zich er enorm thuis voelen maken alles goed.

Nu ze hier met zoveel plezier wonen en er op het pand een winkelvergunning zat, besloten ze een nieuwe weg in te slaan. Na wat wikken en wegen besloten zij om een koffiezaak en eigen kof-fiebonenbranderij aan huis te beginnen. Daarmee zijn zij uniek op Ameland.

Een gedeelte van de huiskamer, voor de openhaard, heeft plaats gemaakt voor de prachtige glim-mende koffiebrander. Waarbij zij bewust hebben gekozen voor een handmatige koffiebrander omdat dat beter past bij de manier waar-op zij hun koffiebonen willen branden. Deze koffiebrandmachi-ne is een flink groot apparaat en staat op een stevige metalen con-structie. De bovenkant van de machine is in de vorm van een dak dat goud glimt in de zon, die door de ramen naar binnen schijnt. Daarboven aan de voor-kant is een grote trechter waarin de groene, ongebrande koffiebo-nen gaan om hun proces te be-ginnen. Ze komen in een soort trommel die constant ronddraait, en verwarmd wordt, waarin de bonen tegelijkertijd ook omge-schept worden door schoepen die in de trommel zitten. Door de draaiing blijft de temperatuur gelijk voor de bonen en als ze na zo’n tien tot twaalf minuten klaar zijn, komen ze in de bak waar ze via een ventilator met lucht snel gekoeld worden, vertelt Rudolf. De losse velletjes die loskomen van de bonen tijdens het brand-proces komen in een chafftcollec-tor, een soort filter. De warme lucht wordt afgevoerd met een buis die via de prachtige oude haard de schoorsteen in gaat.

Op de tafel ernaast staat een grote koffiebonengrinder, een maler die een kilo koffiebonen in 45 seconden vermaalt. Deze grinder maalt de bonen met metalen schijven en doordat metaal een beetje uitzet met warmte houdt Tia goed in de gaten of de grinder voor elke maling goed afgesteld staat. Hij kan op alle mogelijke standen qua grofheid ingesteld worden want ze verkopen de gemalen koffie op precies de ge-wenste maling voor alle verschil-lende koffiezetmethodes die de mensen thuis doen. De filterkoffie wordt bijvoorbeeld grover gema-len dan de koffie voor in een es-presso. Zelfs als je thuis Turkse koffie maakt, vermaalt de grinder het tot een fijn poeder zodat je de koffie kan koken, voor een echte Turkse koffie.
De grote zwarte chroomglim-mende espressomachine met twee pistons, waar de gemalen koffie ingaat, in de machine ge-draaid wordt en waardoor het water wordt geperst, staat te glimmen op een mooie buffetkast met glas-in-loodramen. Ook vers-bereide koffies, cappuccino’s en lattes behoren tot de mogelijkhe-den. Naast het indrukwekkende apparaat staan nog twee kleinere grinders/malers om de koffie voor in de espressomachine te malen. Het koffie zetten is echt Tia haar afdeling, vertelt ze.

Zij zijn inmiddels helemaal thuis in het lange ontwikkelingsproces en in de wereld van de koffieboon op zich. De koffieplant groeit alleen rond de evenaar en ziet eruit als een soort struik waaraan zich pas na drie tot vijf jaar, af-hankelijk van de soort koffieplant, een kersachtige bes vormt waar-van de pit de koffieboon is. De bessen worden gewassen, vrucht-vlees van de pitten verwijderd en gedroogd. Op wat voor manier de bessen geplukt, het vruchtvlees van de pitten gewassen/gehaald wordt en ook de droogwijze is van grote invloed op de smaak van de uiteindelijke bonen die gemalen worden voor de koffie.

Ze hebben door vooral veel zelf te proeven vier mooie verschillende koffiebonen geselecteerd,
De Buntu Ledo boon uit Sulawesi, Indonesië met frisse tonen van tropisch fruit. De Capricornio boon uit Brazilië, met de typische lichte tonen van nootbes en een zweem van chocolade. De Venkids boon uit India, een stevige robusta koffie van hoge kwaliteit. De Katana boon uit Congo, met hel-dere aroma’s van tropisch fruit en een lichte body.

Rudolf en Tia vinden het belang-rijk om hun koffiebonen in te kopen via een bedrijf wat er zorg voor draagt dat de koffieboeren een eerlijke prijs krijgen voor het verbouwen van de bonen. Zo is de cirkel rond en wordt iedereen er beter van, zeker en juist ook de boeren vinden ze.

In hoek naast de tafel met de gro-te grinder staan de vier grote zakken met koffiebonen. De bo-nen die daarin zitten zijn nog groen en elke soort is verschil-lend van grootte. Zo is de Indiase boon klein en compact en de Con-golese boon veel groter en lan-ger. De grootte van de boon heeft veel invloed op de tijd hoe lang je de boon brand, vertelt Rudolf. De kleine Indiase boon brandt hij langer om de smaken die hij eruit wil halen naar voren te laten komen. Het branden gaat met de hand en op papier wordt van elke branding een logboek bijgehou-den. Die gegevens worden ver-meld op de zak waar hun koffie-bonen luchtdicht in verpakt wor-den. Zo kan hij altijd terugzoeken hoe een branding is gegaan en extra uitleg geven over het pro-ces. Ook kan hij via het logboek nauwkeurig bijhouden en vast-leggen hoe de boon gebrand is zodat het proces de volgende keer precies zo herhaald kan worden en de boon elke keer perfect gebrand is.

Het branden gaat altijd via een vast proces. Tijdens de beginfase worden de bonen gedroogd, er zit namelijk nog zo’n 11% vocht in de boon dat tijdens het branden verdampt. Van elke kilo bonen die hij brandt houdt hij ca. 850 gram koffiebonen over aan het eind van het brandproces omdat het vocht eruit is. Het vocht in de bonen is echter wel heel belangrijk voor-dat ze gebrand worden, dat be-schermt de boon tegen verbran-den. Want ondanks dat men over koffiebonen branden spreekt, is het eigenlijke proces meer roos-teren dan branden wat de bonen ondergaan. Het voelt soms alsof ik een kok ben die de juiste smaken uit de bonen naar voren wil laten komen, vertelt Rudolf.
Tijdens de beginfase verdwijnt het vocht en vervolgens in de tweede fase, de maillard fase, komen onder andere aroma’s vrij en karamelliseert de boon. Door de warmte zet het vocht in de bonen uit. Zodra ze geen warmte meer kunnen opnemen volgt een crack, vergelijkbaar met een ma-iskorrel die poft. Hierdoor wordt de boon bijna twee keer zo groot. Die crack is zeer belangrijk en komt met acht tot negen minuten na de beginfase. In de laatste fase die nu volgt, krijgt de koffieboon zijn eindsmaak.

De kleur die de bonen krijgen van de branding bepaalt voor het grootste gedeelte de smaak, en door de verschillende manieren van branden, drogen en vrucht-vlees verwijderen kun je de kof-fiebonen wel op 800 verschillen-de manieren laten smaken en aroma’s geven! Koffiebonen zijn zeer gevoelig voor geuren van andere levensmiddelen, als er bijvoorbeeld uien naast de bonen liggen dan nemen ze die geur over. Ook zijn de bonen zeer ge-voelig voor licht en vocht, al met al veel factoren om rekening mee te houden en zo leren Rudolf en Tia nog elke dag bij.

Als de temperatuur te veel of te weinig stijgt bij het branden, komt er minder smaak aan de bonen, een proefbranding is dan ook een must. De proefbrandin-gen van de bonen proeven ze beiden via cupping, een methode waarbij de gemalen koffie met heet water overgoten wordt. Ze letten dan goed op het aroma wat vrijkomt, daarna wordt de drij-vende gemalen koffie eraf ge-schept en de koffie geproefd en uitgespuugd. Op deze manier, cupping, bepalen ze of de bran-ding goed is geweest en houden ze dat brandproces aan voor de bonen. Want een standaard brandprofiel hebben ze niet, ze bepalen zelf het brandproces. Zo is hun brandproces puur en am-bachtelijk en zo zijn hun koffie-bonen uniek.

Door de handmatige manier van branden kan Rudolf ongeveer drie kilo per uur branden. Ze houden zelfs rekening met de windrich-ting wanneer ze hun koffiebonen branden en ze branden geen bonen overdag. Zelf vinden ze de geur van gebrande koffie heerlijk, maar ze vinden het belangrijk om rekening te houden met de buurt en andere ondernemers.
Het was een forse investering maar een goede want inmiddels kunnen ze beiden de lekkerste koffies zetten. Ze hopen zodra het kan open te gaan, alles is er klaar voor. Ze beginnen met een, coffee to go en daarna een gezellige zaak waar men binnen kan zitten en met eigen ogen kan zien hoe de koffiebonen gebrand en gemalen worden.
De gebrande bonen zijn ook te koop, naar wens gemalen en in een luchtdichte zak verpakt. Op de zak staan soort boon, de log-boekgegevens van de branding en het leuke logo waarin mooi de gevel van het pand verwerkt is. Hopelijk gaat alles snel open en mag iedereen de heerlijke koffie dan komen drinken en afhalen bij Rudolf en Tia van het Amelander Koffiehuys & Branderij.

Kerkplein 3
9163 HB Nes
Email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Telefoon: 0519 232000

Een facebooksite is in de maak maar volg vast Amelander Koffiehuys & Branderij dan ben je op de hoogte van alle ontwikkelingen!