Vanaf begin juli heb ik wekelijks in Hollum en Nes, Free Tours gegeven. Voor dat het zover was, moest ik eerst een route voor deze dorpen bedenken. Natuurlijk wil je als gids gedurende 1,5 uur de toehoorders wel blijven boeien. Wat zijn interessante onderwerpen over Ameland? Wat zijn minder bekende, verrassende feitjes en verhalen over Ameland? En wat zou iedereen na een bezoek aan Ameland moeten weten? Op basis van die vragen heb ik de routes ontwikkeld.

Veel toeristen die regelmatig op Ameland komen, leren gaandeweg de Amelander geschiedenis kennen. Ze hebben er wel eens over gehoord maar hoe het precies zit, weten ze niet. Een rondleiding was voor veel toehoorders dus een 'eyeopener'. Onderwerpen zoals Ameland als onafhankelijk staatje van de familie Van Cammingha en later van de Friese Nassaus, de walvisvaart, religies, visserij, het ontstaan en verdwijnen van dorpen komen allemaal aan de orde. Op basis van sporen in het landschap, oude grafstenen, kerken, commandeurswoningen, standbeelden en molens komt dat verleden tot leven tijdens een rondleiding. Door de toehoorders op die sporen te wijzen, ondersteund met illustraties, krijgen ze een indruk van de rijke Amelander geschiedenis. Die geschiedenis is overal zichtbaar maar dan moet je het wél willen zien.

Met de rondleidingen heb ik vooral interesse voor de Amelander cultuur en historie willen wekken. Door mensen goed naar een commandeurswoning te laten kijken, vragen te stellen over wat ze zien of al weten, kun je voortbouwen op de kennis en interesses van het publiek. Daar hoort ook wel een anekdote of grapje bij om het luchtig te houden. En zulke verhalen heeft Ameland ook.

Daarnaast gaf ik de toehoorders de ruimte vragen te stellen. Zo kreeg ik de meest uiteenlopende vragen te horen. Waar komen de Amelander hekjes vandaan (u weet wel, die groene met witte punten)? Hoe zit het met het onderwijs op Ameland? Moeten alle dakgoten van oude woningen de kleuren wit en groen bevatten? Natuurlijk wist ik niet altijd het antwoord op die vragen. Dat gaf ik dan aan. Vaak dacht iedereen in de groep dan mee. Van elkaar kun je immers ook leren.

Welke onderwerpen komen zoal aan de orde? Natuurlijk de geschiedenis waar Amelanders trots op zijn: dat we tot 1798 een zelfstandig staatje waren, dat we een eeuwenoude vlag hebben, een eigen taal en sinds 1896 ook een volkslied. Verder de overeenkomsten en verschillen tussen de dorpen, het ontstaan van Ameland en de dorpen, landschappelijke veranderingen, enz. Maar ook bekende Amelanders, zoals Marten Jansen, Olfert Pieter Lap, de Amelander roots van Multatuli. En minder bekende gebeurtenissen, zoals de dam naar Ameland, de melkpijpleiding en de stranding van de Valk.

Hollum is door een jury van de ANWB verkozen tot een van de mooiste dorpen van Nederland. En daar doet Nes niet voor onder. Op Ameland hebben we prachtige dorpen met historisch erfgoed. Dit blijkt ook uit de reacties van honderden toehoorders die ik mocht rondleiden. Laten we met zijn allen goed op dit erfgoed passen!

De Free Tour-routes zijn in de toekomst ook te volgen via de website van De Amelander.

Jacob S. Roep